Lựa chọn của Lampard. Khi mới đến Chelsea, Graham Potter đã chuyển từ sơ đồ ba hậu vệ của người tiền nhiệm Thomas Tuchel sang hệ thống 4-2-3-1. Nhưng trong các trận sân khách, đặc biệt là ở Champions League, HLV người Anh trở lại sơ đồ 3-4-3 để tăng cường sự chắc chắn cho hàng phòng ngự.
Tuy nhiên, sau chuỗi trận chật vật tìm đường vào khung thành đối phương, Potter như mắc kẹt với sơ đồ 3-4-3 trên mọi đấu trường, cả sân nhà và sân khách. Hệ quả, Chelsea gặp chuỗi kết quả tồi tệ.
Điều này khiến Potter loay hoay giữa hệ thống ba và bốn hậu vệ, trước khi bị sa thải. Sự lựa chọn đội hình không nhất quán này được cho là một trong những nhược điểm của HLV 47 tuổi ở London.
Sau khi thế chỗ Potter, Frank Lampard chọn sơ đồ 4-3-3 trong trận ra mắt trên sân Wolves ở vòng 30 Ngoại hạng Anh. Đây là hệ thống ưa thích của danh thủ người Anh, khi từng áp dụng tại Derby, Everton và cả trong nhiệm kỳ đầu tại Stamford Bridge.
Lampard kỳ vọng việc sử dụng sơ đồ 4-3-3 và có nhiều cầu thủ tấn công hơn trên sân sẽ giúp tăng hiệu quả tấn công, nhưng điều đó không xảy ra. Trong trận thua Wolves 0-1 trên sân Molineux cuối tuần qua, chỉ số bàn thắng kỳ vọng của Chelsea là 0,59, so với 2,59 ở trận cuối mà Potter nắm quyền trước Aston Villa.
Enzo Fernandez lùi sâu đá như một tiền vệ quét trước hàng thủ bốn người của Chelsea trong trận thua Wolves 0-1 ở vòng 30 Ngoại hạng Anh ngày 8/4. Ảnh: chụp màn hình
Đội của Potter nhận nhiều chỉ trích vì thiếu sắc bén, không thể ghi bàn dù tạo nhiều cơ hội. Còn trong ngày Lampard ra mắt, Chelsea thậm chí còn gặp khó trong việc tạo cơ hội. Họ dứt điểm 13 lần với chỉ một cú trúng đích - cú sút từ ngoài vòng cấm của Joao Felix đến đúng vị trí của thủ thành Jose Sa.
Việc chuyển sang 4-3-3 không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng tạo cơ hội của Chelsea, mà còn khiến họ mất cân bằng trong phòng ngự. Bàn thắng của Matheus Nunes là hệ quả trực tiếp của việc không có thêm người ở hàng thủ mà sơ đồ 3-4-3 mang lại. Marc Cucurella bị kéo vào vòng cấm, tạo điều kiện để Nunes bắt vô-lê chéo góc trong thế không người kèm. Khi phòng ngự, hệ thống 3-4-3 sẽ chuyển thành 5-4-1. Với thêm một người ở hàng thủ, Nunes có thể bị theo kèm và không thoải mái dứt điểm như vậy.
Cucurella bị kéo vào phía trong và không kịp chạy ngược ra, nên Nunes thoải mái ghi bàn trong trận Wolves hạ Chelsea 1-0 ngày 8/4. Ảnh: chụp màn hình
"Với chuyến hành quân tới Madrid, nhiều CĐV lo ngại việc Lampard nghiện sơ đồ 4-3-3 có thể dẫn đến một đêm đau khổ khác của Chelsea", báo Anh Sunsport bình luận.
Khả năng tấn công biên của Chelsea. Real có nhiều cầu thủ đẳng cấp thế giới, đặc biệt là trên hàng công. Khác với nhiều HLV Italy khác, Carlo Ancelotti không đặt nặng vấn đề phòng ngự, nên các tiền đạo như Karim Benzema hay Vinicius hiếm khi phải lùi về sân nhà tranh cướp bóng.
Với đa số CLB, khi phòng ngự trong sơ đồ 4-3-3, các tiền đạo cánh sẽ lùi sâu và biến hệ thống thành 4-5-1 chặt chẽ. Liverpool thi đấu rất tốt theo sơ đồ này dưới thời Jurgen Klopp trong nhiều năm. Ancelotti không đi theo xu hướng như vậy. Real chủ yếu phòng ngự trong sơ đồ 4-3-3, nhưng các tiền đạo cánh hiếm khi lùi về. Theo đó, nhà ĐKVĐ Champions League chỉ phòng thủ với hàng hậu vệ bốn người cùng ba tiền vệ trung tâm. Vinicius, Rodrygo, Benzema hay bất cứ tiền đạo nào được lựa chọn được bố trí dâng cao hơn để chờ cơ hội phản công. Chất lượng và tốc độ của những ngôi sao này đủ sức đánh sập bất kỳ hàng phòng ngự thiếu tổ chức nào trong các tình huống chuyển đổi trạng thái.
Tuy nhiên, lối chơi này cũng khiến Real mất cân bằng ở hàng thủ. Các hậu vệ biên của Real thường bị cô lập và có thể rơi vào tình huống một đấu hai, bởi cầu thủ chạy cánh và hậu vệ cánh tương ứng của đối phương.
Hậu vệ phải Lucas Vazquez (áo trắng trong vòng tròn) bị cô lập giữa tiền đạo cánh và hậu vệ biên Villarreal trong một tình huống tiền đạo cánh của Real không lùi về hỗ trợ phòng ngự. Ảnh: chụp màn hình
Mùa này, Real trung bình thủng lưới một bàn mỗi trận - tỷ lệ cao với một CLB hàng đầu. Phần lớn bàn thua này xuất phát từ việc hậu vệ cánh Real bị đối phương áp đảo quân số và bị khai thác vị trí. Khi đó, trung vệ gần nhất của Real buộc phải băng ra hỗ trợ khiến hàng thủ Real để lộ nhiều khoảng trống xung quanh vòng cấm.
Đây là điểm yếu mà Chelsea chắc chắn sẽ tìm cách khai thác. Dù Lampard lựa chọn sơ đồ 4-3-3 hay 3-4-3, các hậu vệ và tiền vệ cánh của "The Blues" có thể cô lập hậu vệ cánh của Real để tạo cơ hội. Khi đó, kết quả của Chelsea sẽ phụ thuộc vào việc họ có thể tận dụng những tình huống như vậy hay không.
Do hậu vệ phải Carvajal bị hai tiền đạo Barca vượt qua, trung vệ Eder Militao (áo trắng theo mũi tên đỏ) phải lao ra hỗ trợ, khiến Real chỉ con hai hậu vệ trong vòng cấm. Ảnh: chụp màn hình
Những pha phản công chớp nhoáng của Real. Nhà ĐKVĐ có khả năng kiểm soát bóng rất tốt với bộ đôi Luka Modric và Toni Kroos - bậc thầy về triển khai và điều khiển nhịp độ trận đấu. Nhưng điểm mạnh nhất trong lối chơi của đội bóng hoàng gia lại đến từ những tình huống chuyển đổi trạng thái.
"Real thích sự hỗn loạn và là một trong những CLB hay nhất ở châu Âu thăng hoa nhờ sự vô tổ chức", Sunsport bình luận. Điều này được thể hiện trong hành trình vô địch Champions League mùa trước, khi họ liên tiếp thắng trong các trận mà chiến thuật không có nhiều ý nghĩa.
Hậu vệ biên dâng cao và Benzema di chuyển để kéo các trung vệ đối phương là cách chơi quen thuộc của Real. Họ từng khiến Liverpool khổ sở ở chung kết Champions League mùa trước với cách chơi này. Ảnh: chụp màn hình
Việc để ba tiền đạo dâng cao có thể gây nhiều vấn đề ở phần sân nhà, nhưng đồng thời mang lại lợi ích to lớn ở phần sân đối diện. Với Ancelotti, ngay cả trên sân nhà Bernabeu, Real sẽ đá thấp, dụ đối phương dâng cao rồi phản công sắc lẹm. Khi giành được bóng, Benzema thường di chuyển giữa và thu hút sự chú ý của các trung vệ đối phương. Điều này giúp các tiền đạo cánh của Real có nhiều khoảng trống hơn ở hai biên để nhận bóng và rê dắt sát vòng cấm.
Không loại trừ khả năng Chelsea sẽ kiểm soát nhiều bóng hơn và nhiều lúc gây sức ép lớn tại Bernabeu hôm nay. Nhưng Lampard phải cẩn thận với mức độ mạo hiểm để tránh đi vào "vết xe đổ" trong trận ra mắt trước Wolves ở vòng 30 Ngoại hạng Anh cuối tuần qua. Trận này, Chelsea kiểm soát bóng 63%, dứt điểm 13 lần với một cú trúng đích, so với 9 và 4 của đối thủ, nhưng vẫn thua 0-1 bởi khoảnh khắc lóe sáng của Matheus Nunes.
Chelsea chỉ còn một hậu vệ ở sân nhà khi dâng cao gây áp lực bất thành và bị Wolves phản công. Ảnh: chụp màn hình
Điều quan trọng là Lampard nghĩ ra kế sách giúp Chelsea duy trì mối đe dọa khi kiểm soát bóng, nhưng vẫn tạo sự cân bằng trong phòng ngự để đứng vững trước các đợt phản công của Real.
Hồng Duy (theo Sun Sports)
